Derivaten

Derivaten

 

Klikken voor vergroting van de afbeelding

Derivaten zijn populair geworden in de media

Derivaten, en dan met name een speciale vorm ervan, de rentederivaten zijn de afgelopen jaren niet uit de media weg te slaan. Was een derivaat vroeger iets voor de zeer ervaren en kundige belegger, tegenwoordig werkt de winkelier op de hoek van de straat er mee.

Derivaten bestaan bij de gratie van een ander product. Bijvoorbeeld een aandeel, een optie of de rente. Het verschil tussen bijvoorbeeld een aandeel en een derivaat van een aandeel is dat we niet meer handelen met het aandeel zelf maar met verschillen in de koers van die aandelen.

Wat omhoog kan, kan net zo snel omlaag

We bezitten dan die aandelen niet zelf, maar profiteren wel van koerswinsten als die optreden. Omdat de investering in de aandelen niet meer nodig is, kunnen er zeer hoge relatieve winsten optreden. Dat het ook de andere kant op kan gaan, dus dat er net zo forse verliezen geleden kunnen worden, is iets wat de meeste adviseurs even vergeten te vertellen.

Afgeleid product

Omdat we niet met de aandelen (de onderliggende waarde zegt de expert) werken maar met verschillen in de koersen van aandelen spreekt men ook van "afgeleide producten". Kijk dus uit als iemand met die term komt. Het is vaak een eufemisme voor derivaat. Maar ja, die hebben nu eenmaal een slechte naam dus is een andere term aan te raden.

Derivaten in de valutahandel

Dit is nog een relatief simpel gebruik van derivaten. Aandelen zijn redelijk begrijpbare, recht toe recht aan producten met weinig exotische varianten. Maar wat te denken van het van huis uit al complexe werken met valuta? Zeg maar de geldhandel?

Derivaten van derivaten

In de valutawereld vinden we grote hoeveelheden derivaten. Erger nog, ook nog derivaten waar opnieuw andere derivaten van gemaakt worden. Van de waardeverschillen in andere derivaten dus.  Bijvoorbeeld bij de zogenaamde rentederivaten is dat het geval. Snapt u het allemaal nog? Ja? Dan bent u één van de weinigen.

Gepromoveerd wiskundige gezocht als baliemedewerker

Werken met deze complexe derivaten is een vorm van hogere wiskunde. Niet het niveau van de middelbare school. Nee, echt voor de afgestudeerde of gepromoveerde wiskundigen. Wilt u enige kans op succes hebben, dan moet u ofwel zelf deze kennis in huis hebben of u moet een adviseur bij uw bank op de hoek hebben met deze kennis. Helaas is er nauwelijks iemand te vinden met deze kennis dus de kans dat uw bank die in huis heeft is te verwaarlozen. Wat banken niet tegenhoudt om er gewoon in te handelen. Mag de bank de kennis misschien niet helemaal hebben en beheersen, de  klant weet er nog minder van.

En dat dit tot miljoenenschades heeft geleid kan iedereen zien die wel eens een krant leest. Dit zijn dan ook de derivaten die deze wereld zo'n slechte naam hebben bezorgd. Generaliserend zeggen dat alle vormen van derivaten "Dus niet deugen" gaat veel te ver. Mits goed gebruikt zijn derivaten hele nuttige financiële instrumenten waar een zeer ervaren(!) en kundige(!) belegger ook nog leuk verdienen kan. Maar bent u niet zo ervaren? DOE HET NIET!  BLIJF ER VAN AF! 

Gebrek aan kennis als bron van de problemen

En hier zijn dan ook de problemen ontstaan waar de media zo graag over berichten. Niet dat die weten waar ze het over hebben, trouwen.  Mensen die opdracht van hogerhand krijgen om onwetende klanten een product aan te praten dat ze zelf ook niet doorgronden, laat staan beheersen. 

Laten we nog eens wat dieper in de derivaten duiken

Onder de handel in derivaten verstaan we niet zozeer de handel in directe beleggingingsinstrumenten zoals aandelen, obligaties en (vreemde) valuta maar de handel in zogenaamde "afgeleide producten". Een derivaat bestaat niet opzichzelf. Een derivaat leeft bij de gunst van een ander beleggingsproduct. (inclusief rente)

Denk bij afgeleide producten aan producten als opties, swaps en futures. Opties zijn veel beleggers wel bekend. Veel beleggers hebben zich beslist wel eens aan een Calloptie of een Putoptie gewaagd en zullen daar niet tegen al te grote problemen zijn opgelopen. Tenzij ze ongedekte calls geschreven hebben maar dat is dan ook vragen om problemen.  Dit zijn ook de derivaten die geen al te slechte naam hebben.

Bij handel in derivaten ontstaat of verdwijnt geen geld

Regelmatig komen we in de media voorbeelden tegen van personen, bedrijven of -vooral- overheden die enorme verliezen hebben geleden door het gebruik van deze  derivaten. Iets wat men daarbij gewoonlijk weglaat is dat er tegenover elke winnaar een verliezer staat en omgekeerd. In de derivatenhandel ontstaat geen geld. Het is een zogenaamde zerosum handel.

Een derivaat kan heel handig zijn als je weet wat je doet

De handel in derivaten is dus ook een handel in inzicht in de onderliggende beleggingsinstrumenten. Als de koers van een aandeel omhoog gaat dan gaat de koers van het derivaat calloptie ook omhoog. Maar van het derivaat putoptie juist omlaag. En door het kopen of verkopen van deze derivaten (waarbij het vaak niet van belang is of je ze toevallig in bezit hebt of niet), zijn allerlei handelsstrategieën mogelijk.  Derivaten zijn op dat punt erg flexibel. Maar dat is misschien ook wel hun gevaar. Je kunt er veel mee. Te veel misschien?

Derivatenhandel is voor echte specialisten 

Het is een wereld voor specialisten. Met beleggen heeft het eigenlijk nauwelijks iets te maken. Het is van meer belang om te weten wat het effect is van veranderingen in de verschillende beleggingsinstrumenten. Dat effect bepaalt onze winst of verlies. Nu lezen we altijd over de grote verliezen die geleden worden en meestal over de kwalijke rol van banken daarbij. Dat niemand gedwongen wordt om aan die derivatenhandel mee te doen wordt ook weer onderbelicht. Het beeld is weinig transparant, eenzijdig en vaak zeer vooringenomen. Het "men heeft de klepel horen luiden" effect speelt een grote rol. De vraag die daarom direct opdoet is dan natuurlijk:

Zijn derivaten gevaarlijk?

Derivaten worden van huis uit gebruikt voor het verzekeren van het risico van financiële posities, voorraden, inkoop- en verkoopprijzen en dergelijke maar door het vaak zeer onoordeelkundig gebruik kan heel gemakkelijk het tegendeel bereikt worden, namelijk dat ze zeer sterk risico vergrotend werken. Velen hebben dat effectal aan den lijve mogen ondervinden.

Hefboomwerking

Derivaten hebben vrijwel allemaal een hefboomwerking in zich. Met een relatief klein bedrag verhandel je grote posities. En dat kan zeer interessant zijn als je de beurs goed ingeschat hebt. Of dom geluk hebt, zoals velen zeggen. Maar als je pech hebt of je inschatting deugt niet, dan kan het werken met diezelfde derivaten wel eens een hele, hele dure grap worden.

Een goed inzicht in wiskundige processen is absoluut aan te raden

De werking van derivaten is voor iemand die de moeite neemt zich er werkelijk in te verdiepen en die wat elementaire kennis van wiskunde heeft,  niet echt moeilijk. Voor wie wiskunde in zijn vakkenpakket heeft gehad zal de term "afgeleide" uit de differentiaalrekening niet onbekend zijn. Maar helaas is het opdoen van de echt wel noodzakelijke kennis een moeite die velen niet nemen.

Goede kennis van wiskunde en rekenkundige processen is met het huidige onderwijs vaak ook niet al te sterk meer ontwikkeld. Voor wie er nog wel goed onderwijs in gehad heeft geldt vaak dat de weinig gebruikte kennis is weggezakt.

Beschikt u niet over wiskundig inzicht? Houd u dan verre van deze hulpmiddelen.

Bedacht door wiskundigen voor gebruik door wiskundigen

Ze zijn door wiskundigen bedacht om door wiskundigen gebruikt te worden. Specialistenwerk dus. Er gaat niet voor niets zo veel mis bij banken op dit terrein.
Afgaan op de adviezen van banken en financieel adviseurs loopt ook regelmatig op rampen uit, dus ook dat is niet echt aan te raden.Voor wie dat niet gelooft, lees de kranten er op na

Tips voor wie toch met derivaten aan de gang gaat

Dus iemand die met derivaten aan de gang gaat moet zich ofwel de materie heel goed eigen maken met goede en toegankelijke boeken om zich er daarna verder in te verdiepen met cursussen zoals die ook door onafhankelijke instituten worden gegeven. En dan nog:

• Begin voorzichtig met hele kleine posities.
• Zorg dat u uw risico door en door kent. 
• Zorg ook dat uw risico ALTIJD begrensd is tot een bepaald maximum. 
• Er zijn vele constructies in omloop waar dit zeker niet het geval is en dan kunt u van een koude kermis thuiskomen.

Tot slot

Begrijpt u de derivatenhandel zelf niet 100%?  Blijf er dan vanaf. Wat uw adviseur u ook allemaal voor worsten voorhoudt. Bedenk dat hij dat vooral doet omdat hij ervoor betaald wordt om dingen tegen u te zeggen. En dat hij geld moet verdienen voor zijn baas de bank. En of u er geld aan overhoudt of juist verliest? "Sorry" zal de bank zeggen, dat is toch echt uw probleem. En ergens is dat waar. Want als u de kennis niet had, dan had u "nee" moeten zeggen.

Artikelen elders:

In dagblad "De telegraaf" van 27 maart vinden we onder de kop

Meer derivaten bij mkb dan gedacht

een artikel over het gebruik van derivaten in het Midden en Klein bedrijf, wat vaak niet echt een succes genoemd mag worden. Hier leest u meer.

Gebruikte begrippen in derivaten

Onderstaande begrippen die in bovenstaande tekst zijn gebruikt zijn elders op deze site gedefinieerd.

aandelen
  ... In het algemeen gesproken is een aandeel een deel van een gezamenlijke eigendom bijvoorbeeld een aandeel hebben in een nalatenschap...Lees meer
afgeleide producten
  ... De afgeleide producten worden meestal derivaten genoemd het zijn financi ële producten die alleen kunnen bestaan omdat ze gebaseerd zijn...Lees meer
bedrijf
  ... met de term bedrijf wordt een onderneming bedoeld die opgezet is om winst te maken liefdadigheid stichtingen en dergelijke worden meesten...Lees meer
handel
  ... we spreken in het algemeen van handel als we het ene goed omwisselen tegen een ander goed...Lees meer
opties
  ... in de periode van 624 tot 543 voor christus leefde er een wijsgeer met de naam thales van milete...Lees meer
risico
  ... klik op de afbeelding voor een vergroting risico is een vreemd begrip waarbij iedereen weet wat we ermee bedoelen maar slechts...Lees meer
verliezen
  ... we spreken van verliezen bij effecten wanneer deze in koers dalen verliezen staat tegenover winnen we komen het tegen in de...Lees meer
voorraden
  ... onder de voorraden zoals we die in de cijfers van een onderneming tegenkomen verstaan we de waarde van alle grondstoffen...Lees meer

Begrippen waar derivaten in voorkomt

Onderstaande begrippen zijn elders op deze site gedefinieerd en deze term komt daar in voor.

difference option
  ... de exchange option is een exotische optie waarbij de uitoefenprijs van een standaardoptie wordt vervangen door de koers van...Lees meer
balanced fund
  ... Een balanced fund is een beleggingsfonds dat belegt in verschillende soorten aandelen obligaties en soms derivaten om een zo...Lees meer
beleggingsfonds
  ... Het aantal beleggingsfondsen is de laatste tien jaar bijzonder snel gestegen beleggingsfondsen kunnen gezien worden als een paraplu een beleggingsfonds is...Lees meer
gemengde fondsen
  ... met gemengde fondsen worden beleggingsfondsen bedoeld die beleggen in verschillende vormen van beleggingen assets denk daarbij aan aandelen obligaties...Lees meer
halterstrategie
  ... de haltertheorie of halterstrategie komt er op neer dat we 85 tot 90 procent van ons vermogen beleggen in risicoloze...Lees meer
arbitrage sur place
  ... onderarbitrage sur place verstaan we een vorm van arbitrage waarbij geprofiteerd wordt van prijsverschillen die zich...Lees meer
arbitragesurplace
  ... onderarbitrage sur place verstaan we een vorm van arbitrage waarbij geprofiteerd wordt van prijsverschillen die zich voor dezelfde...Lees meer
speculeren
  ... letterlijk betekent speculeren "ergens naar uitkijken" ofwel vertaald naar de beurs het doen van een transactie in de hoop daar...Lees meer
keuzekarakter
  ... de term keuzekarakter komt uit de wereld van de derivaten daar onderkennen we derivaten met een keuze karakter ofwel derivaten...Lees meer
provisiejagen
  ... provisiejagen is een tactiek die door sommige banken en vermogensbeheerders wordt toegepast er worden zeer veel kleine transacties uitgevoerd die...Lees meer
boiler room
  ... een zogenaamde boiler room is het kantoor of het callcenter van een dubieus bedrijf dat producten op de termijnmarkten...Lees meer
gokken
  ... gokken behoort tot de oudste bezigheden van het mensdom oude primitieve volkeren deden al aan allerlei varianten en er wordt...Lees meer
componenten trading systeem
  ... onder een al dan niet computergestuurd tradingsysteem verstaan we een geheel van vaste regels en procedures op basis waarvan...Lees meer
financiële markten
  ... de financiële markten zijn een verzamelnaam voor de markten waarop vraag en aanbod naar lang en kortlopend geld dan...Lees meer
historische beweeglijkheid
  ... de historische beweeglijkheid of het in de praktijk meer gebruikte volatiliteit is een verhoudingsgetal een percentage waarmee de koersbewegingen...Lees meer
systeemtrader
  ... een systeemtrader is een handelaar in aandelen en afgeleide producten derivaten die werkt volgens een vast geautomatiseerd meestal volledig mechanisch...Lees meer
afgeleide producten
  ... De afgeleide producten worden meestal derivaten genoemd het zijn financi ële producten die alleen kunnen bestaan omdat ze gebaseerd zijn...Lees meer
financiële derivaten
  ... met de verzamelnaam financiële derivaten worden producten bedoeld als opties futures swaps warrants en dergelijke die een ander financieel...Lees meer
hedgetransactie
  ... een hedgetransactie is het afdekken van risico's op een positie in commodities effecten en dergelijk door een termijntransactie te sluiten...Lees meer
indexbeleggen
  ... indexbeleggen is het beleggen in de fondsen die deel uitmaken een bepaalde index waarbij de verhoudingen tussen de fondsen in...Lees meer
marktportefeuille
  ... een marktportefeuille is een effectenportefeuille waarin de verschillende fondsen van een index of een markt naar evenredigheid van hun weging...Lees meer
trade
  ... een trade is een complete effectentransactie het gaat vaak om opties termijncontracten en andere derivaten we hebben het dus over...Lees meer
protective stop
  ... de protective stop is een stuk gereedschap uit de wereld van de moneymanagementtechnieken het wil zoveel zeggen dat we...Lees meer
beursvoorspelling
  ... het doen van een juiste voorspelling van aandelenkoersen is iets waar men op beurs naar op zoek...Lees meer
onderliggende waarde
  ... onder de onderliggende waarde verstaan we in de wereld van de derivaten zoals opties en termijncontracten de beleggingsvorm of...Lees meer
contrapositie
  ... onder een contrapositie of ook wel een contratrade verstaan we een positie trade in een onderliggende waarde van een geschreven...Lees meer
garantiefonds
  ... een zogenaamd garantiefonds is een beleggingsfonds dat vrijwel geheel is opgebouwd uit derivaten...Lees meer
niet leverbare onderliggende waarde
  ... een aantal derivaten kennen een niet leverbare onderliggende waarde...Lees meer
range trading
  ... onder range trading verstaan we een vorm van handel in aandelen of derivaten waarbij slechts een geringe marge wordt...Lees meer
risicotransfer
  ... we spreken van risicotransfer als we middels derivaten kans zien om het risico van een portefeuille bij iemand anders neer...Lees meer
cross hedging
  ... we spreken van crosshedging wanneer we een positie in een onderliggende waarde waar geen derivaten van zijn afdekken met een...Lees meer
ronde top
  ... de ronde top is een koerspatroon uit de technische analyse die normaal gesproken het einde van een opwaartse trend...Lees meer
positieopbouw
  ... de positieopbouw is het overzicht van de aantallen effecten of derivaten die tegen een bepaalde koers zijn aangeschaft...Lees meer
notional amounts
  ... onder notional amounts verstaan we de omvang van de onderliggende waarde van financiële derivaten...Lees meer
maximum prijs fluctuatie
  ... onder de maximumprijsfluctuatie verstaan we de grootte van de beweging die de koers van effecten derivaten als opties en dergelijke...Lees meer
rotatie
  ... een aantal markten kent het verschijnsel rotatie waarbij alle optieseries voor een...Lees meer
move estimate percentage
  ... het move estimate percentage is een handigheidje om koerssprongen te schatten koersen reageren soms uitbundig op half jaarcijfers...Lees meer
bank for international settlements
  ... De bank for international settlements bisofwel de bank voor internationale betalingen opgericht in 1930 met het hoofdkantoor...Lees meer
contract for differences
  ... bij een zogenaamd contract for differences wordt er een contract afgesloten gebaseerd op de beweging van een onderliggende...Lees meer
contractgrootte
  ... de contractgrootte is in de wereld van de derivaten de gestandaardiseerde hoeveelheid onderliggende waarde waarop een optiecontract betrekking heeft bij opties...Lees meer
eenheidskoersnotering
  ... de zogenaamde eenheidskoersnotering geeft aan hoeveel van de onderliggende waarde tegen de gegeven koers kan worden gekocht...Lees meer
exchangeoption
  ... de exchange option is een exotische optie waarbij de uitoefenprijs van een standaardoptie wordt vervangen door de koers van...Lees meer
financieel resultaat
  ... onder het financieel resultaat verstaan we het verschil tussen de inkomsten en uitgaven die afkomstig zijn uit de financiële...Lees meer
financiële innovatie
  ... onder financiële innovatie verstaan we alle vernieuwing die een bedrijf doet op het gebied van het financieel beheer of...Lees meer
exoten
  ... met exoten worden aandelen of constructies met derivaten zoals opties bedoeld die moeilijk verhandeld kunnen worden...Lees meer
marketclose
  ... onder marking the close of ook wel ramping genaamd verstaan we het kopen of verkopen van financiële instrumenten...Lees meer
beleggingsportefeuille
  ... een beleggingsportefeuille is niet hetzelfde als een aandelenportefeuille beide begrippen worden nog wel eens door elkaar gehaald een aandelenportefeuille is een...Lees meer